Στ΄   τάξη

     Δασκάλα

    Αγγελική Τσαφογιάννη

Σχολ. έτος

2020-2021

     Άυλη 

πολιτιστική κληρονομιά

                                         Τα σπίτια στα χωριά

Τα παλιά σπίτια δεν ήταν και πολύ μεγάλα .Ήταν πέτρινα με μικρά παραθυράκια και αυλές.΄΄Όταν έβγαινες στη μικρή αυλή και αν ήσουν τυχερός έβλεπες μια ωραία θέα. Αν είχες χώρο μπορούσες να φυτέψεις δέντρα στην αυλή. Τα τζάκια τους δεν ήταν πολύ μεγάλα , αλλά ζέσταιναν πολύ το σπίτι . Επίσης, το ταβάνι και το πάτωμά τους ήταν ξύλινα. Είχανε κελάρια για να αποθηκεύουν τρόφιμα και τις σοδειές από τα χωράφια τους. Τα παλιά σπίτια έμοιαζαν μεταξύ τους αλλά ήταν όλα πολύ όμορφα!!

                                                                                    Μαρία Τσεκούρα

             Η αρχοντική διακόσμηση των 

             Παλιών  πορτών

                                Το πλύσιμο παλιά στα σπίτια

Στα παλιά χρόνια δεν είχαν μπανιέρες και έτσι πλένονταν μέσα σε μια σκάφη ρίχνοντας με μία κανάτα νερό επάνω τους. Είναι μια αρκετά παλιά συνήθεια και ένα αρκετά παλιό αντικείμενο που πλέον δε χρησιμοποιείται για τη συγκεκριμένη δουλειά.

                                 Βασιλική -Βαρβάρα Ξένου

Στα παλιά χρόνια, όταν οι άνθρωποι δε χρησιμοποιούσαν ηλεκτρικές συσκευές, τα ρούχα τους τα σιδέρωναν με ένα σίδερο που δεν ήταν ηλεκτρικό. Αυτό λειτουργούσε με τη βοήθεια ζεστών κάρβουνων, τα οποία τα τοποθετούσαν μέσα στο σίδερο ανοίγοντάς το. Στη συνέχεια, αυτό ζεσταινόταν και ύστερα οι άνθρωποι μπορούσαν να σιδερώσουν τα ρούχα τους. Πλέον, αυτού του είδους τα σίδερα, δε χρησιμοποιούνται, αλλά οι περισσότεροι άνθρωποι τα κρατάνε για να ομορφαίνουν το σπίτι τους.

                                            Ματέο Παππά

      "Τα κάρβουνα για το σιδέρωμα των ρούχων"

Η ΄΄μακριά γαϊδούρα΄΄

Η ΄΄μακριά γαϊδούρα΄΄ είναι ένα παιχνίδι που παιζόταν τα παλιά χρόνια και ήταν από τα πιο αγαπημένα των παιδιών. Παιζόταν με περίπου τέσσερα έως πέντε παιδιά. Το ένα παιδί καθόταν πίσω από το άλλο και αυτός που ήταν η σειρά του να παίξει, έπαιρνε φόρα και πηδούσε πάνω από τα άλλα παιδιά. Αν κατάφερνε να μη ρίξει τα υπόλοιπα παιδιά κάτω, νικούσε.

                                                                       Αγάπη Κούνη

              Ποδόσφαιρο στις αλάνες

Τα παλιά χρόνια τα παιδιά έπαιζαν στις αλάνες πολλά παιχνίδια. Το αγαπημένο παιχνίδι των αγοριών ήταν το ποδόσφαιρο και των κοριτσιών το κουτσό. Παλιά όταν έπαιζαν ποδόσφαιρο έβαζαν δύο πέτρες για τέρματα και επειδή παλιά στα χωριά δεν είχαν μπάλες, τις έφτιαχναν από παλιά ρούχα. Όταν παίζανε ποδόσφαιρο ήταν ξυπόλητοι μες στις πέτρες και τα πόδια τους μάτωναν συχνά. Παλιά παίζανε στους δρόμους και στις αλάνες γιατί δεν υπήρχαν αυτοκίνητα.

                                                                     Άγγελος Παππά

                                                Κουτσό

Το κουτσό είναι ένα παραδοσιακό παιχνίδι και θεωρείται αγαπημένο των παιδιών. Για να παίξεις κουτσό έπρεπε να σχηματίσεις με μια κιμωλία ή με τη μύτη μια πέτρας δέκα τετράγωνα στο δάπεδο. Σε κάθε τετράγωνο έβαζες κι ένα αριθμό. Τον αριθμό 1 μόνο του όπως και το 2, το 3, το 6,το 9 και το 10. Τον αριθμό 4 μαζί με τον 5 και το 7 μαζί με το 8.Επίσης χρειάζεσαι μια πέτρα, την οποία ρίχνεις πάνω σε κάποιο από τα τετράγωνα και κάνεις με το ένα πόδι΄΄ κουτσαίνοντας΄΄ , πάνω κάτω όσα βήματα χρειάζεται. Όταν τα κατάφερνες και έφτανες στο 10 κέρδιζες.

                                                                  Βικτώρια Νικόλα

Το κρυφτό είναι διαχρονικά ένα από τα πιο δημοφιλή παιχνίδια. Ο σκοπός ήταν ο εξής: Ένα παιδί προσπαθούσε να βρει τους υπόλοιπους φίλους του που είχαν κρυφτεί. Στο κρυφτό ένα παιδί κλείνει τα μάτια του και ΄΄φυλάει΄΄,δηλαδή μετράει πέντε -πέντε μέχρι το εκατό, όσο οι υπόλοιποι κρύβονται. Μόλις τελειώσει το μέτρημα, το παιδί που ΄΄φυλάει΄΄ αρχίζει να ψάχνει τα παιδιά που έχουν κρυφτεί. Μόλις εντοπίσει κάποιο παιδί, πρέπει να πάει εκεί που μετρούσε και να το ΄΄φτύσει΄΄, δηλαδή να πει το όνομα αυτού που βρήκε. Αν δεν προλάβει να βρει και να ΄΄φτύσει΄΄, δηλαδή να μαρτυρήσει, κανένα παιδί  πρέπει να ΄΄φυλάξει΄΄ ξανά. Αλλιώς ΄΄φυλάει΄΄κάποιος άλλος. Στο κρυφτό χρησιμοποιούνται κι άλλες φράσεις όπως΄΄ φτου και βγαίνω΄΄,που σημαίνει ότι το παιδί που ΄΄φυλάει΄΄ έχει τελειώσει το μέτρημα κι αρχίζει την αναζήτηση. Τέλος ,το κρυφτό είναι ένα από τα παιχνίδια που παίζουν τα μικρά παιδιά ακόμη και σήμερα.

                                                                                          " Το κρυφτό"  Μελίνα Παππά

                           Τα παραδοσιακά μας καφενεία

Τα καφενεία στην Ελλάδα συνήθως σέρβιραν ελληνικό καφέ καθώς και ρετσίνα και ούζο. Τα περισσότερα καφενεία παρείχαν και μεζέ. Τα καφενεία τα παλιά τα χρόνια ήταν λιτά επιπλωμένα. Οι τοίχοι εξωτερικά ήταν συχνά ασβεστωμένοι και λειτουργούσαν ως κοινωνικά κέντρα των χωριών και των νησιών όπου βρίσκονταν. Οι άνθρωποι κοινωνικοποιούνται μετά τη δουλειά ή παίζουν τάβλι ή παιχνίδια με χαρτιά όπως ΄΄δηλωτή ή ΄΄κολλτσίνα΄΄. Το καφενείο ήταν μέρος όπου οι γυναίκες δεν ήταν ευπρόσδεκτες, αλλά τώρα στα καφενεία συχνάζουν κορίτσια και γυναίκες.

                                                         Μερούσε Ταμπάκου

Ούζο στα καφενεία

Τα παλιά χρόνια ,όταν τα καφενεία ήταν πολύ πιο απλά, σέρβιραν μεζέδες ελληνικούς, ποτά και γλυκά. Συνήθως μαζί με το φαγητό  τους οι κύριοι και οι κυρίες έπιναν ούζο, τσίπουρο και κρασί. Συνόδευαν τις γαρίδες με ντομάτα και ούζο, τους ξηρούς καρπούς με τσίπουρο και τις μπριζόλες με κρασί. Το ούζο το έφτιαχναν από σταφύλια που τα πάταγαν και τα έβγαζαν από το μούστο.

                                                       Χριστίνα Τσεκούρα

Καφές στη χόβολη με λουκουμάκι

Διασκέδαση με μουσική από το τζουκ-μποξ

Το τζουκ-μποξ είναι μία ημιαυτόματη συσκευή αναπαραγωγής μουσικής και συνήθως λειτουργούσε με κέρματα, η οποία μπορούσε να παίξει επιλογές από πολλά τραγούδια ή ολόκληρους δίσκους από μια εσωτερική ΄΄αποθήκη΄΄ δίσκων. Ένα συνηθισμένο τζουκ-μποξ είναι αρκετά μεγάλο, με στρογγυλό το πάνω μέρος και έχει χρωματιστά φώτα στα πλαϊνά του, που φτάνει μέχρι το πάτωμα. Το κλασικό τζουκ-μποξ έχει κουμπιά με γράμματα και αριθμούς, τα οποία όταν συνδυαστούν χρησιμοποιούνται ώστε να βρεθεί ένα συγκεκριμένο τραγούδι από κάποιο δίσκο.

                            Δημήτρης Τζυράι

Τραγούδια από τη λατέρνα-  Άννα ΜΕΛΊΣΤΑ

Η ιστορία της λατέρνας είναι πολύ μεγάλη, διότι είναι απόγονος των αυτόματων οργάνων, τα οποία συναντάμε ακόμη και στην αρχαιότητα. Παράγει μουσική με ένα περιστρεφόμενο κύλινδρο με καρφιά, όπου το κάθε ένα από αυτά είναι και μία νότα. Χρειαζόταν περίπου 800 ώρες για να κατασκευαστεί και 7.000 καρφιά για τα τραγούδια. Η πρώτη λατέρνα κατασκευάστηκε το 1808.Σήμερα υπάρχουν 200 λατέρνες στην Ελλάδα, αλλά σχεδόν όλες είναι εκτός λειτουργίας. Τι κρίμα; Μια ολόκληρη ιστορία πολιτισμού, μελωδιών, αναμνήσεων, καλλιτεχνών, ρομαντισμού μα και χρόνων δύσκολων με πολέμους , διχόνοιας και μαρασμού, η ιστορία της Ελλάδας μας να περάσει στην αφάνεια…Αυτά κι άλλα πολλά ίσως να σκέφτηκε ο κ. Πάνος  Ιωαννίδης, ο οποίος το 1995 αποφάσισε να ξαναζωντανέψει τη λατέρνα στο εργαστήριό του, 70 χρόνια από την κατασκευή της τελευταίας, το 1925…

Βέβαια, ο ΄΄Βασιλιάς της λατέρνας΄΄

 θεωρείται ο Νίκος Αρμάος, 

ο οποίος έμαθε την τέχνη στην Πόλη,

 όταν ήταν ακόμη παιδί. 

Έγραψε 2.000 δικές του μελωδίες, 

ενώ στα δύσκολα χρόνια της Κατοχής 

ζούσε σε μια παράγκα στη Θεσσαλονίκη.