ORTAOKUL VE İMAM HATİP ORTAOKULU

     FEN BİLİMLERİ 8

                                                       Ders Kitabı

                          Zeynep Sude ÖĞÜT

                             Ayşe Nur DUMAN

Bu kitap, Millî Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının 28 Mayıs 2018 tarih ve 78 sayılı kararıyla (listenin 88. sırasında) 2018-2019 öğretim yılından itibaren beş yıl süreyle ders kitabı olarak kabul edilmiştir.

                             Dil Uzmanı

                        Tolgahan YILDIRIM

                          Görsel Tasarım

                             Şule YILDIZ

  İSTİKLÂL MARŞI

Korkma, sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak        

Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak.   

O benim milletimin yıldızıdır, parlayacak; 

O benimdir, o benim milletimindir ancak.  

Çatma, kurban olayım, çehreni ey nazlı hilâl! 

Kahraman ırkıma bir gül! Ne bu şiddet, bu celâl? 

Sana olmaz dökülen kanlarımız sonra helâl.

 Hakkıdır Hakk’a tapan milletimin istiklâl.

Mehmet Âkif Ersoy

GENÇLİĞE HİTABE

Ey Türk gençliği! Birinci vazifen, Türk istiklâlini, Türk Cumhuriyetini, ilelebet muhafaza ve müdafaa etmektir.

Mevcudiyetinin ve istikbalinin yegâne temeli budur. Bu temel, senin en kıymetli hazinendir. İstikbalde dahi, seni bu hazineden mahrum etmek isteyecek dâhilî ve hâricî bedhahların olacaktır. Bir gün, istiklâl ve cumhuriyeti müdafaa mecburiyetine düşersen, vazifeye atılmak için, içinde bulunacağın vaziyetin imkân ve şeraitini düşünmeyeceksin! Bu imkân ve şerait, çok namüsait bir mahiyette tezahür edebilir. İstiklâl ve cumhuriyetine kastedecek düşmanlar, bütün dünyada emsali görülmemiş bir galibiyetin mümessili olabilirler. Cebren ve hile ile aziz vatanın bütün kaleleri zapt edilmiş, bütün tersanelerine girilmiş, bütün orduları dağıtılmış ve memleketin her köşesi bilfiil işgal edilmiş olabilir. Bütün bu şeraitten daha elîm ve daha vahim olmak üzere, memleketin dâhilinde iktidara sahip olanlar gaflet ve dalâlet ve hattâ hıyanet içinde bulunabilirler. Hattâ bu iktidar sahipleri şahsî menfaatlerini, müstevlîlerin siyasî emelleriyle tevhit edebilirler. Millet, fakr u zaruret içinde harap ve bîtap düşmüş olabilir.

Ey Türk istikbalinin evlâdı! İşte, bu ahval ve şerait içinde dahi vazifen, Türk istiklâl ve cumhuriyetini kurtarmaktır. Muhtaç olduğun kudret, damarlarındaki asil kanda mevcuttur.                                        Mustafa Kemal Atatürk

MUSTAFA KEMAL ATATÜRK

                                     İÇİNDEKİLER

3. ÜNİTE: BASINÇ ...........................................................................8

Katı Basıncını Etkileyen Değişkenler ......................................12

Sıvı Basıncını Etkileyen Değişkenler........................................19 

Katı, Sıvı ve Gazların Basınç Özelliklerinin Günlük Yaşam ve Teknolojideki Uygulamaları .......................................................32

3. Ünite Değerlendirme Soruları .............................................36

                                                                           GÜVENLİK UYARILARI

Deney veya etkinlik yaparak birçok bilgi eğlenceli bir şekilde öğrenilebilir. Alınan güvenlik önlemleri sayesinde bu tür kazalar önlenebilir. Kitabımızdaki deney veya etkinliklerde uyulması gereken güvenlik önlemi sembolleri ve açıklamaları aşağıda verilmiştir.

Etkinlik sırasında dikkatli olunması gerektiğini belirten uyarı sembolüdür.

Bu sembol elbiseyi lekeleyecek veya yakacak maddeler kullanırken görülür.

Gözler için tehlike oluşturan kimyasal maddelerle çalışırken dikkat olunması gerektiğini belirten uyan sembolüdür.

Kesici ve delici aletlerle çalışırken gerekli tedbirlerin alınması gerektiğini belirten uyan sembolüdür.

Isı kaynaklarıyla çalışılırken gerekli tedbirlerin alınması gerektiğini belirten uyanı sembolüdür.

Bu sembol yapılacak deneylerde kullanılacak cam malzemelerin kırılabilecek türden olduğunu gösterir.

3.ÜNİTE

BASINÇ

Bu ünitede;

* Katı basıncını etkileyen değişkenleri,

* Sıvı basıncını etkileyen değişkenleri,

* Katı, sıvı ve gazların basınç özelliklerinin günlük yaşam ve teknolojideki uygulamalarını öğreneceksiniz.

Cem, Aden ve Yağmur parkta kum havuzunda oyun oynuyorlar. Hava çok sıcak olduğu için ferahlamak için annelerinden meyve suyu istediler. Yağmur’un annesi önceden yanında getirdiği meyve suyu çocuklara vermek için yanına çağırdı. Çocuklar meyve suyunu almak üzere ayağa kalktılar. Yürürken kumda oluşan ayak izlerinin derinliğinin farklı olduğunu gördüler. Kendi aralarında bunun nedenini tartışırken annelerinin yanına gittiler.

Yağmur’un annesi meyve suyunu verirken Cem ve Aden’in meyve suyu kutularının delik olduğunu gördüler. Cem’in meyve suyu kutusu alttan delikken Aden’in meyve suyu kutusu üst taraftan delinmişti. Cem’in meyve suyu Aden’in meyve suyuna göre daha hızlı akıyordu. Aralarından bir tek Yağmur meyve suyunu içebildi. Yağmur da meyve suyunun pipet yardımıyla içerken pipetten meyve suyunun nasıl geldiğini merak etmişti. Akıllarındaki soruları sormak için Cem’in Fen Bilimleri Öğretmeni olan annesinin yanına gittiler.

                                             SIVI BASINCINI ETKİLEYEN DEĞİŞKENLER

Derinliklerin prensesi!  Yasemin Dalkılıç 9 dünya rekoru kırdı!

Yasemin Dalkılıç serbest dalışta bir marka oldu. Toplam 9 dünya rekoru kırdı. Denizlerin kirlenmesine dikkat çeken bir belgeselde yer aldı. Adrenalin tutkusunu bir dönem yarış pilotu olarak devam ettirdi ve pistlerde de dereceye girdi.

Sporcuların içinde en talihsiz olanlar serbest dalış olarak adlandırılan stilde yarışanlardır. Onları genellikle sadece dalarken ve sonra da suya çıktığı zaman görürüz. Bazen de öyle bir derinliğe inerler ki onları ne izleyebiliriz ne de yaşadıklarını hissedebiliriz. Türkiye, seyirciye gizemli hatta ürkütücü gelen derinlikte yarışanlar içinde Yasemin Dalkılıç ismiyle serbest dalışta dünyanın en iyi sporcusunu çıkarma mutluluğuna erişti. 1979'da Ankara'da dünyaya gelen Dalkılıç, denizi olmayan şehirden yaz tatillerinde gittiği Datça'da denize adeta âşık oldu. İlk ve orta öğrenimini tamamladığı Yükseliş Koleji'nin 5. Sınıfında okulun yüzme takımına girdi. Birkaç yıl serbest yüzdükten sonra 1994'te monopalet yani paletli yüzme alanına geçti.

Derinliklerin Prensesi, 2001 yılında Mısır Kızıldeniz'de Limitli Değişken Ağırlıklı Serbest Dalış'ta rekorunu 5 metre ileriye taşıyarak 105'e çıkardı. Bu derinlik aynı zamanda Kızıl Piramit'in yüksekliğinin ölçüsü de olduğundan özellikle seçilmişti. İngiliz gazeteleri, bu derinliği anlatmak için ünlü saat kuleleri Big Ben'i örnek vererek "Big Ben'i geçen kadın" olarak haber yaptı. 

( https://www.youtube.com/watch?v=dbTMdHmPe_s )  

Yukarıdaki gazete haberini okuyunuz. Yasemin Dalkılıç’ın dalış videosunu izleyiniz. Videoda gördüklerinizi arkadaşlarınızla paylaşınız. Siz de daha önce hiç dalış yaptınız mı? Günlük yaşamında deniz, göl ya da havuzda yüzerken dalış yaptığınızda, derinlere indikçe vücudunuzda ne gibi etkiler hissedersiniz?

Yanda verilen karekoda tanımlanan ''Yasemin Dalkılıç 106 Metre Dünya Rekoru'' videosunu karekod uygulaması bulunduran bir cihazdan izleyebilirsiniz.

Atmosfer basıncı ilk defa Toriçelli tarafından ölçülmüştür. Toricelli, 1 m uzunluğundaki bir cam boruyu ağzına kadar cıva ile doldurup cıva dolu bir kabın içine ters çevirmiştir. Boru içindeki cıvanın bir kısmı kaba dökülmüş, sonuç olarak boruda 76 cm yükseklikte cıva sabit kalmıştır.

Toricelli bu deneyle deniz seviyesinde, 0 °C sıcaklıktaki açık hava basıncının, 76 cm yüksekliğin deki cıva sütununun yaptığı basınca eşit olduğu gözlemlemiştir.

 Açık hava basıncını ölçen barometre denilen araçların çalışma sistemindeki temel özellik, Toricelli deneyine dayanır.

Açık hava basıncı, yeryüzündeki bütün varlıklara etki ettiği gibi insanlara da etki eder. Ancak bu basınç, vücudun iç basıncı (kan basıncı, vücudumuzdaki gazlanın yaptığı basınç vb.) tarafından dengelendiği için insanlar tarafından hissedilmez.

     Açık hava basıncı deniz seviyesinden yükseğe çıkıldıkça azalır. Çünkü yükseğe çıkıldıkça üzerimize etki eden havanın ağırlığı azalır. Aşağıdaki şekli inceleyiniz.

K, L ve M noktalarına etki eden açık hava basıncı arasındaki ilişkiyi yazınız.

……………………………………...............................................................................................